Minder agressie in gevangenis door soepeler regime
Agressief gedrag van gedetineerden is sterk te verlagen met een aantal aanpassingen in het dagelijkse regime in penitentiaire inrichtingen. Dit blijkt uit de evaluatie van een experiment met een alternatief detentieregime, uitgevoerd door Tilburg University en de Universiteit Leiden.
Het onderzoek werd uitgevoerd in de Penitentiaire Inrichting (PI) Nieuwegein door Ben Vollaard (Tilburg University), Marike Knoef (Universiteit Leiden) en Tom van Dijk, zelfstandig consultant. Uit het onderzoek blijkt dat agressief gedrag van gedetineerden sterk te verlagen is wanneer deze meer autonomie en meer mogelijkheden voor contact met de buitenwereld krijgen. Vergeleken met gedetineerden in het standaardregime vertonen gedetineerden in het alternatieve regime 60 procent minder agressief gedrag.
Het onderzoek krijgt veel aandacht in de landelijke media. Bekijk hier een overzicht.
Eén vleugel van de PI waarbinnen het onderzoek plaatsvond kreeg het nieuwe regime; een identieke, volledig afgescheiden vleugel behield het standaardregime. De gegevens voor het onderzoek betreffen meer dan 1000 gedetineerden die gedurende een periode van bijna twee jaar willekeurig aan een van de twee vleugels zijn toegewezen. Halverwege deze periode werd met het nieuwe regime begonnen. Dankzij willekeurige toewijzing is de groep gedetineerden onder het alternatieve regime vergelijkbaar met de groep onder het standaardregime.
De gedetineerden in het alternatieve regime moeten zelf meer initiatief nemen en dus ook meer zelf nadenken over wat wanneer te doen. Zo moeten zij zelf hun eten koken en ook zelf boodschappen bestellen. Ook krijgen de gedetineerden een pasje waarmee ze zelf naar arbeid en sportactiviteiten kunnen gaan. Ten slotte krijgen zij een sleutel waarmee zij tijdens recreatietijd zelf de verantwoordelijkheid hebben hun cel van buitenaf te sluiten. De gedetineerden in het alternatieve regime kregen betere mogelijkheden voor contact met de buitenwereld door een telefoon op cel en de inrichting van een gastvrije bezoekzaal. Met de telefoon op cel kunnen gedetineerden tussen zes uur 's ochtends en tien uur 's avonds voor eigen kosten bellen, afgezien van geblokkeerde nummers.
De regimeverandering resulteerde in een reductie van 60 procent in het aantal incidenten van agressief gedrag van gedetineerden zoals door het personeel geregistreerd. Een streng regime lijkt misschien goed om gedetineerden 'kort te houden', maar leidt uiteindelijk tot méér in plaats van minder ongewenst gedrag.
Criminaliteit en bijstand
‘Ik heb bijgedragen aan de dataverzameling, de analyses en de rapportage’, vertelt Knoef, hoogleraar Empirische Micro-Economie. 'Ik bestudeer het gedrag van mensen en huishoudens met kwantitatieve methoden. Dat is deels op het gebied van pensioen, sparen, en de arbeidsmarkt, maar ook criminaliteit en sociale zekerheid. Vanuit de afdeling Economie begeleid ik bijvoorbeeld een PhD-student samen met criminologie. We onderzoeken onder andere wat er met de criminaliteit van jongeren is gebeurd na versobering van de bijstand, en hoe criminaliteit toeneemt gedurende de uitkeringsmaand als gevolg van financiële stress. Deze mensen hebben vaak aan het eind van het geld een stukje maand over.'
Eerder evalueerde ze een experiment onder alleenstaande moeders in de bijstand. 'Naar aanleiding van die expertise ben ik betrokken geraakt bij dit experiment in de PI in Nieuwegein.'
Klik hier voor het eindrapport Het effect van een alternatief detentieregime op gedrag en gezondheid van gedetineerden.